Встреча, приветствие, знакомство
| Здравствуйте! | Исэнмесез! |
| Добро пожаловать, дорогие гости! | Рэхим итегез (хуш килдегез), кадерле кунаклар! |
| К нам приехали гости | Безгэ кунаклар килде |
| Доброе утро! | Хэерле иртэ! |
| Добрый день! | Хэерле кон! |
| Добрый вечер! | Хэерле кич! |
| Познакомьтесь | Таныш булыгыз (танышыгыз) |
| Моя фамилия Хайруллин | Фамилиям Хэйруллин |
| Разрешите представить вам моего товарища (спутника) | Сезне иптэшем (юлдашым) белэн таныштырырга рохсэт итегез |
| Рады с вами познакомиться! | Сезнен белэн танышуыбызга шатбыз! |
| Познакомьтесь, это моя семья: | Таныш булыгыз, бу минем гаилэм: |
| Моя жена, мой муж | Хатыным, ирем |
| Наши дети | Балаларыбыз |
| Наша бабушка, наш дедушка | Эбиебез, бабабыз |
| Наша свекровь, наш свекор | Каенанабыз, каенатабыз |
| Как ваши дела? | Эшлэрегез ничек? |
| Спасибо, хорошо | Рэхмэт, эйбэт |
| Где здесь можно устроиться? | Монда кайда урнашырга була? |
| Где вы остановились? | Сез кайда тукталдыгыз? |
| Мы остановились в гостинице «Казань» | Без «Казан» гостиницасында тукталдык |
| Надолго ли вы приехали? | Сез озакка килдегезме? |
| Зачем приехали? | Ни очен килдегез? |
| Я приехал в командировку | Командировкага килдем |
| Как ваше здоровье? | Сэламэтлегегез ничек? |
| Как поживает ваша семья? | Гаилэгез ни хэлдэ? |
| Вы не очень устали с дороги? | Юлда бик арымадыгызмы? |
Әниләргә
Ходай биргән әниләргә
Чиксез бетмәс сабырлык.
Көч тә биргән, биргән куәт
Баласын үстерерлек.
Рәхмәт әнкәй бүләк иттең
Якты дөньяның ямен.
Яшлегеңне кызганмыйча,
Бирдең син матур көнен.
Авырганда керфек какмый
Яннарымда утырдың.
Кысып җылы кочагыңа
Җил давылдан сакладың.
Куанганда, син дә әнкәй,
Бала кебек куандың.
Егылганда, елаганда,
Иркәләдең, назладың.
Бишек җырын тыңлап үстек,
Әнкәй, сиңа мең рәхмәт.
Аллам бирсен озын гомер,
Гомереңдэ бәрәкәт.
Лилия Гиматдинова
*****
Иртән уянгач йокымнан
“Әни!” – беренче сүзем.
Күзләрем күреп куана
Әнинең нурлы йөзен.
Әнием куллары тигән
Ашны ашау күңелле.
Әни кебек аңламыйдыр
Бүтән кеше күңелне.
Бәхетле булсын, балам, дипӘни бик нык тырыша.
Үпкәләмим, кайчагында
Әз-мәз генә орышса.
Әнием, тик син булганга
Бәхетле көлүләрем.
Кояшлы якты дөньяда
Очынып йөрүләрем.
Гади дә син һәм гадел дә
Син – тормыш гүзәллеге.
Йомшак булсаң да, үзеңдә
Әтиләр түземлеге.
Иртән уянгач йокымнан
“Әни!” – беренче сүзем.
Күзләрем күреп куана
Әнинең нурлы йөзен.
Люция Аблеева
*****
Сценарий праздника осени на татарском языке в детском саду
Музыка астында балалар залга керәләр. Зал көзге яфраклар белән бизәлгән.
А.б.
Айгизә
Исәнме, көз, исәнме көз!
Көттек без килүеңне.
Алтын көз, синнән сорыйбыз
Бүләкләр бирүеңне.
Айзат
Көз килде.
Уңыш булды.
Табын сый белән тулды.
Рәхим ит, дус,
Көзге бәйрәмгә!
Камилә
Салкын җилләр исә,
Тәрәзәгә чиртә.
Җиргә очып төшә.
Нәзилә
Сары яфрак белән
Безнең бакча тулган.
Кояш та елмаймый.
Белмим, нәрсә булган?
Динә
Җирдә сары яфрак-
Көз килүнең билгесе.
Сары яфрак- көз-чибәрнең
Төшеп калган көзгесе.
Ямгинә
Саргая таллар, усаклар,
Алмагачлар һәм каен.
Көннән-көнгә арта бара
Җир өстендәге алтын.
Самир
Көннәр инде салкынайды,
Кышлар бераз якынайды.
Тирә-юнь гел сары төстә
Әллә соң бу алтын аймы?
Артур
Кошлар оча төркемләп,
Яңгыр ява иркенләп,
Кояш чыгып алгалый,
Моңсу караш салгалый.
Ранис
Иртәләрен туң төшә,
Күңелләргә моң төшә,
Көн яктысы тарала,
Яңгыр катыш кар ява.
Алишер
Осень наступила,
Высохли цветы.
И глядят уныло
Голые кусты.
Никита
Вянет и желтеет
Травка на лугах.
Только зеленеет
Озимь на полях
Альмир
Падают, падают листья,-
В нашем саду листопад.
Красные, желтые листья
По ветру вьются, летят.
Птицы на юг улетают:
Гуси, грачи, журавли.
Вот и последняя стая
Крыльями машет вдали.
Азалия
Нурислам
А.б. Сөмбелә, кара әле, безгә кунакка бәләкәй куяннар да килгән. Нәниләр башкаруында “Куяннар биюе” карагыз.
Көз. Рәхмәт, балалар! Булдырдыгыз! Ә хәзер әйдәгез уйнап алыйк.
(Көз яшелчәләрне, җиләк-җимешләрне идәнгә чәчә.)
Яшелчәләрдән аш пешерәбез, салат ясыйбыз, ә җиләк-җимешләрдән тәмле кайнатма, компот кайнатабыз. Шуның өчен аларны аерып шушы савытларга салырга кирәк.
Уен “Яшелчә һәм җиләк- җимешләрне аер”
А.б. Җәй һәм көз көне авыл җирендә эш аеруча күп була. Безнең балалар да өлкәннәргә ярдәм итә. Ләкин арада эшләргә яратмаучылар да очрый. Хәзер “Антошка” дигән шаян җыр тыңлап китәбез.
Көз. Мин кырларда игеннәрне, бакчаларда җиләк-җимеш, яшелчәләрне өлгертәм. Урманнарда күп итеп чикләвек, гөмбәләр үстерәм. Балалар, чикләвекләр, я гөмбәләр турында берәр җыр җырлап күрсәтегез әле.
Җыр “Грибочки”
А.б. Хәзер егетләребез татар биюен башкаралар.
Самир, Нурислам, Айзат, Альмир башкаруында татар егетләре биюе.
А.б. Безнең кызларыбыз да малайлардан калышмый. Кызлар башкаруында зонтиклар белән бию карагыз.
Көз
Ай, рәхмәт, балалар! Бигрәк матур җырладыгыз, биедегез, уеннар уйнадык. Ә хәзер кунакларыбызга көзге әкият күрсәтәбез.
ШУК БӘРӘҢГЕ
Катнашалар
Көз – Марина
Әби – Зинфира
Бабай – Мөнирә
Кыз – Светлана
Кияү – Лена
Әни куян – Ямгинә, бала куяннар – Ранис, Нәзилә
Төлке – Азалия
Бүре — Нурислам
Аю – Самир
Тиеннәр – Камилә, Айгизә, Динә
Тычканнар – Айзат, Альмир
Карга – Алишер
Керпеләр – Артур, Никита
Балалар – Ямгинә, Самир, Айгизә
Эт – Нурислам
Мәче – Азалия
Әтәч – Айзат
Авыл күренеше
Урман читендә өй, койма, агачлар, өстәл, самовар
Матур кояшлы көз көне – тын гына авыл көе уйный, таң ата, әтәч кычкыра, сыер мөгери, эт өрә. Өйдән бабай чыга, тирә-якка карана
-Җыр “Әтәч”
Бабай. Маша-Алла, бигрәк матур көн бүген. Аяз, җылы. Бәрәңге алырга бигрәк әйбәт көн. Әбисе, балалар, чыгыгыз, әйдәгез бәрәңге алабыз.
Өйдән әби килеп чыга
Әби. Хәзер, хәзер, сыерымны савып, көтүгә чыгарып җибәрим инде. Оныклар да йоклый әле.
Бабай (ачуланып) Сезнең шул булыр инде. Һич ашыгуны белмисез.
Әби сыер сава. Сыер тик тормый, тибенә. Чиләк авып китә.
Әби. (орышкан була) Әй, Зорька, тик кенә тор, тынычлан.
Савып бетереп сыерны көтүгә чыгарып җибәрә.
Әби. Балалар, торыгыз, юыныгыз. Коймак пешердем. Тәмләп чәй эчеп алыгыз да бабагыз белән бакчага бәрәңге чуплэргэ чыгыгыз.
Бэрэнге турында шигырьлэр сойлэнэ.
Уен. “ Кем кубрэк бэрэнге жыя”
Ата-аналар белэн чэй эчу.
Кайтыгыз солдатлар
Киткән чакта егетләр сугышка
Буп-буш булып калды ихата.
Каһәр сугыш, ул елларны түгел,
Кеше гомерләрен югалта.
Кушымта:
Кайтыгыз, солдатлар, сез кайтыгыз,
Хәтерләрдә генә булса да.
Кайтыр бер мәл, кайтыр диеп сезне,
Һаман көтә туган бусага.
Кызлар киткән чакта яу кырына
Түрдә калды ап-ак күлмәкләр.
Туйда сүзләр әйтелми калдылар,
Таратылмый калды бүләкләр.
Күпме солдат кайтмады сугыштан,
Күпме еллар әрәм калдылар.
Исән булганнарның яшьлекләрен,
Елларын булса да алдылар.
Венер Фәттах
*****
Тынгы бармы
Утырабыз яшел чирәмдә
Дуслар белән, зәңгәр бер төндә.
Тирәбездә яна фонарьлар, Алар бии шаян
җилләрдә, Штраус вальсы көенә.
Кәстәнәләр тора чайкалып,
Яфракларын җәеп юлларга.
Кинәт радио,
чит-ят бер телдә,
Бар дөньяга сөйли яр салып,
Күңелләрне тутырып шомнарга…
Әйтерсең лә бәзгә ташланды
Кыргый яулар, уттан-сөремнән…
Кайсы төштә тагын шартлады
Артериясы бу җир шарының?!
Нинди өн бу тагын үлемнән?!
Тирәбездә бии фонарьлар,
Вальс көенә, шаян җилләрдә,
Ә кайдадыр тетри шартлаулар,
Үлем нуры сибеп капшый җирне
Прожекторлар кара төннәрдә…
Минко Лалев, болгар шагыйре
Нури Арсланов тәрҗемәләре
*****
Җәйге таң
Таң.
Томан.
Мунча керә авыл,
Болын. Урман.
Пар диңгезе,
Ун адымнан
Күреп булмый бер-береңне.
хәтта күрше өйне,
Тик тавышлар гына
Йөзеп килә,
Ишетелә.
Әнә әтәч әйтә азан;
Өян, и җан!
ырда, ара-тирә
Үгез гудок бирә.
Кешни атлар,
Кыңгыраулар:
чың-чың.
Башка бер аваз юк,
Тып-тын.
Тынлык…
Таң.
Томан.
Җир-чабыштан
Кайткан сыман.
Булат Сөләйманов
*****
Җәйге кичләр
Җәйге матур айлы кичләр,
Талгын гына искән җилләр.
Яшьлегемне хәтерләтә,
Күңел кылларын тибрәлтә.
Юлын тапсам яшьлегемә,
Кайтыр идем мин кичләтә…
Керфек какмый узган төннәр,
Мәхәббәттән янган көннәр.
Күпме әйтелмәгән сүзләр,
Бүләк ителмәгән гөлләр…
Болар барда үткәннәрдә,
Гафу ит син,үпкәләмә.
Гомер бит ул, матур елга,
Кем парлашып йөзә анда.
Кемдер аның яр буенда,
Ялгыз гына басып кала…
Кайсы берәү ишен табып,
Ике ярга күпер сала.
Гульсум Набиуллина
*****
Путешествие
| Мы хотели заказать через ваше агентство номер в отеле. | Сезнен агентлыгыгыз аша без отельдэ (кунакханэдэ) номер сорарга телибез. |
| Где получить въездную (выездную) визу? | Кайда килер очен (китэр очен) виза алып була? |
| Можно ли продлить визу? | Визаны озайтып буламы? |
| Как называется это гора? | Бу тау ничек атала? |
| Какова высота горы? | Таунын биеклеге купме? |
| Ведете ли вы дневник путешествия? | Сез сэяхэт кондэлеген алып барасызмы? |
| По какой дороге мы поедем? | Без кайсы юлдан барачакбыз? |
| Мы были в дороге три (четыре) дня. | Без юлда оч (дурт) кон булдык. |
| Вы любите плавать? | Сез йозэргэ яратасызмы? |
| Вам нравится купаться по утрам? | Сезгэ иртэнге коену ошыймы? |
| Какова численность населения этого города? | Бу шэһэрдэ купме халык яши? |
| Как называется этот остров? | Бу утрау ничек атала? |
| Кому нужно предъявить паспорт? | Паспортны кемгэ курсэтергэ? |
| Вот мой паспорт. | Менэ минем паспортым. |
| Как погода? | Һава торышы ничек? |
| Какая сейчас температура? | Хэзер температура купме? |
| Какая погода будет завтра? | Иртэгэ һава торышы нинди булыр? |
| Где можно посмотреть расписание движения поездов (самолетов, пароходов)? | Поездлар (самолетлар, пароходлар) йору тэртибен каян белешеп була? |
| По этой реке пароход ходят? | Бу елгада пароходлар йорилэрме? |
| Есть ли на этой реке электростанция? | Бу елгада гидроэлектростанциялэр бармы? |
| Когда вы возвращаетесь домой? | Сез оегезгэ кайчан кайтасыз? |
| Откуда вы родом? | Сез кайдан? |
| Здесь собрались туристы из разных стран? | Монда торле иллэрдэн килгэн туристлар жыелган. |
| Где автобус для туристов? | Турисларга автобус кайда? |
| Какова программа экскурсии? | Экскурсия программасы нинди? |
| Нам нужен гид. | Безгэ гид кирэк. |
Ветеран
Ямьләнеп киткәндәй булды
Авылым урамнары,
Ирексездән шунда төште
Күземнең карашлары.
Ышанычлы адым белән
Горур атлап урамнан,
Орден-медальләрен тагып,
Үтеп бара Ветеран.
Маңгаенда буразналар,
Әйтерсең борма юллар,
Шул юлларда эз калдырган
Яшәлгән данлы еллар.
Язмыш аны күп сынаган,
Тик сындыра алмаган,
Таяндырса да таякка,
Буйсындыра алмаган.
Чәчләре ничек ак булса,
Күңеле дә аның ак,
Тормыш тәҗрибәсен туплап,
Биргән һәр киңәше хак.
Дөнья йөге бастырса да,
Туры тота гәүдәсен,
Кайбер очынчык затларның
Әйттерер ул тәүбәсен.
Күзләрендә яшәү дәрте,
Япь-яшь аның күңеле,
Тирән ихтирамга лаек
Гомере алда әле.
Юл бирегез, сәләмләгез,
Хөрмәтләп җырлагыз дан:
Урамнарны нурга күмеп,
Үтеп бара Ветеран!
Нур Ахунов
*****
Яратам! 10 способов признаться в любви на татарском
Одно из самых популярных слов на татарском языке – это «яратам», что значит «люблю». Как правильно признаться в любви на татарском? Какие красивые фразы можно сказать вашей второй половинке? «Әйдә! Online» подготовил подборку необходимых фраз.
1. Мин сине яратам.
Безусловно, самая главная фраза. Мин сине яратам – Я тебя люблю. Если вы хотите сказать, что любите, например, своих друзей, то скажете «Мин сезне яратам» (Я люблю вас).
Можно добавлять в фразу и другие слова. Например: «мин сине нык яратам» (нык – очень). Если вы романтик, то вот вам ещё вариант: «мин сине бииииик нык яратам» (очень-очень).
2. Минем гыйшкым – синдә.
Поэтическая фраза подходит для признания в любви. Переводится как «моя любовь принадлежит тебе». Каждый день так говорить вы будете вряд ли, но для красивого признания подойдёт.
Есть красивая, тоже поэтическая фраза «гыйшык төшү», что означает влюбиться в кого-то. А вот и полезная поговорка: «гыйшыклык бер уттыр, кабынса сүндерү юктыр» (влюбленность – как огонь, если загорится, то не погасить).
3. Мин сиңа гашыйк.
Красивая фраза, которая означает «я влюблён в тебя». Поосторожнее с ней, этой фразой разбрасываться нельзя
«Гашыйк» переводится как влюблённый, любящий. Гашыйк булу –влюбиться, гашыйк егет (кыз) – влюбленный(ая) парень (девушка).
4. Мин инде күптән мәхәббәт утында янам.
Внимание, а вот с этой фразой точно надо быть осторожнее. Мәхәббәт утында яну – гореть в пламени любви, вся фраза переводится как «я уже давно горю в пламени любви»
Фраза красивая, бесспорно, но она выражает уж очень сильную привязанность.
5. Синсез яши алмыйм.
«Жить не могу без тебя» – тоже достаточно распространенная фраза для бесповоротно влюбленных людей.
Можно поиграться с разными креативными вариантами, наподобие: «синсез чәем чәй түгел» – «без тебя чай не чай» (как по-татарски звучит, да?), «синсез йокым йокы түгел» – «и сон не сон без тебя» и т.д. Тут уже на что хватит вашей фантазии и юмора.
6. Син минем сөйгәнем.
Сөю – ещё одно слово, обозначающее любовь. Сөйгән – любимый, например: «сөйгән кешесе бар» – у него(неё) есть любимый человек. Нашу же фразу можно перевести как «ты моя любовь».
Вот вам еще две фразы с этим словом. Сөю газаплары – это муки любви. А также есть татарская народная мудрость: «сөймәс кеше көймәс» – »не любит, так и не горюет», эту фразу оставляем без комментариев
7. Күңелем сиңа тарта.
Здесь всё просто: күңел – это душа и (в переносном смысле) сердце. Вот и получаем, что «моя душа тянется к тебе». Красивое выражение.
Вот еще несколько фраз со словом күңел, которые могут пригодиться: «күңел җылысы» – душевная теплота, «күңел белән дә, тәне белән дә» – и душой, и телом, «күңел җиңеләю» – полегчать на душе.
8. Сине үлеп яратам.
Ещё одна фраза душевной боли. Үлү – умирать, отсюда и фраза «я до смерти тебя люблю» (в значении очень сильно). Вообще, не сказать, что советуем так говорить, но такое выражение есть. Еще вариант: «сине үлгәнче яратам» (люблю тебя до смерти).
9. (Сине күргәндә) күбәләкләр оча.
Күбәләк – это бабочка. Вся фраза переводится как «видя тебя, порхают бабочки». Красивая, поэтическая фраза, но опять-таки, каждый день так не скажешь.
А ещё в татарском есть выражение «күбәләк күңел» (досл.: душа бабочки), что означает «влюбчивая душа».
10. Йөрәк маем, син миңа бик кадерле!
Закончим нашу подборку красивейшей фразой. Йөрәк маем – ласковое обращение, оно означает «бальзам для моего сердца». Син миңа бик кадерле – ты мне очень дорог(а). Тоже очень нужная фраза, как для влюбленных, можно использовать и для родных и друзей.
Для тех, кто дочитал наш материал до конца, есть небольшой бонус: 5 вариантов ласкового обращения в татарском языке. Пользуйтесь на здоровье!
Бонус: 5 вариантов для ласкового обращения в татарском
Проект «Әйдә! Online. Изучаем татарский» предлагает качественные и современные курсы и материалы для изучения татарского языка. Онлайн-курсы разговорного татарского, адаптированные литературные тексты, новости с подстрочным переводом, видео- и аудио-материалы, тесты и многое другое!
Если у вас есть предложения, то Вы всегда можете оставить их в нашей группе в Вконтакте или по адресу: eydetat@gmail.com
Скоро – больше! Оставайтесь с нашим проектом, сау булыгыз!
Гостиница
| Хочу помыться. | Юанысым килэ. |
| В какой гостинице вы остановились? | Сез кайсы кунакханэдэ тукталдыгыз. |
| Как проехать в гостиницу? | Кунакханэгэ ничек барырга? |
| Можете ли вы нам порекомендовать гостиницу? | Сез безгэ кунакханэ тэкъдим итэ аласызмы? |
| Где ближайший фотосалон? | Ин якын фотосалон кайда? |
| Когда будут готовы фотографии? | Фоторэсемнэр кайчан эзер була? |
| Фотографии пришлите по адресу… | Фоторэсемнэрне …адреска жибэрегез. |
| Я оставил (забыл) свой чемодан. | Мин чемоданымны калдырганмын (онытканмын). |
| Я хотел отдать костюм в чистку. | Кэстуменне чистартырга бирергэ телим. |
| На каком этаже ваш номер? | Номерыгыз ничэнче ката? |
| Гостиница далеко от вокзала? | Кунакханэ вокзалдан еракмы? |
| Мы ожидаем гостей. | Без кунаклар котэбез. |
| Позвоните мне в восемь часов вечера. | Мина кичке сигездэ шалтарыгызчы. |
| Вы можете разбудить меня в восемь утра. | Сез мине иртэнге сигездэ уятмассыз микэн? |
| Закройте, пожалуйста, дверь. | Зинһар, ишекне ябыгыз. |
| Лестница. | Баскыч. |
| Я спущусь по лестнице. | Мин баскычтан тошэрмен. |
| Где лифт? | Лифт кайда? |
| Мне нужен номер на двоих. | Минэ ике кешелек номер кирэк. |
| Этот номер мне подходит. | Бу номер мина ярый. |
| Закройте, пожалуйста, окно. | Зинһар, тэрэзэне ябыгыз. |
| Мы уезжаем сегодня. | Без буген китэбез. |
| Снесите, пожалуйста, наши вещи вниз. | Безнен эйберлэрне аска тошерегезче. |
Стихи про зиму на татарском языке | KidsClever
На данной странице собраны познавательные стихи про зиму на татарском, которые познакомят малышей и школьников с удивительными стихами на татарском языке.
Стихи про зиму на татарском языке
ГӨЛ ЯНЫНДА
Чыккан иде Вил
Күңел ачарга,
Ал чәчәкле гөл
Күрде бакчада.
Әй, чәчәкләре
Матур бу гөлнең!..
Кулы берсенә
Сузылды Вилнең.
Яратканын ул
Алды да өзеп,
Тагын үрелде:
Булмый бит түзеп.
Кемнең кулы барды икән?!
Ләкин әйтте гөл:
«Кадерлем, җитәр,
Алай күп өзсәң,
Бар ямем бетәр.
Иртәгә бире
Чыксаң тагын да,
Бер матур чәчәк
Бирермен шунда».
Гөлнең сүзенә
Вил карышмады,
Һәм шуңа гөл дә
Яратты аны.
***
Буран
Урамда — буран,
Мин өйдә торам.
Тәрәзә аша
Тик авыз spielautomaten ерам.
Әй, җил выжылдый,
Буран дуылдый.
Ачулы песи
Кебек мырылдый.
Җиңдем, ди, бугай,
Дуланып шулай.
Әй, бичаракай,
Кыланма болай.
***
Кар яуды
Менә нинди кар яуды:
Ап-ак булды җир өсте.
Чаналарга, чаңгыларга
Җиткереп булмый эшне.
Бөтен дөнья чаж да чож,
Тауда — kasyna online тау шуучылар.
Тау асты да чуп-чуар,
Тау өсте дә чуп-чуар.
Тау башыннан төшкәндә
Мәтәлеп тә китәләр.
Ничек итсә-итәләр,
Барыбер төшеп җитәләр.
Гел шома гына булмый шул,
Кайчакта егылалар.
Егылсалар егылалар,
Алар бит чыныгалар.
***
Рәхмәт сиңа, Кыш бабай,
Безнең белән дус бабай,
Сагынып килеп җиттең,
Яңа ел бүләк иттең.
Берәр яшькә үстердең,
Һәммәбезгә көч бирдең,
Рәхмәт сиңа, Кыш бабай,
Безнең белән дус бабай!
В городе
| Я (мы) первый раз в этом городе. | Мин (без) бу шэһэрдэ беренче тапкыр. |
| Как вам понравился город? | Сезгэ шэһэр ошадымы? |
| Какой герб вашего города? | Шэһэрегезнен гербы нинди? |
| Что означает этот герб? | Герб нэрсэне анлата? |
| Где находится дом № 5. | 5 нче йорт кайда урнашкан? |
| Что это за здание? | Бу нинди бина? |
| Что помещается в этом здании? | Бу бинада нэрсэ урнашкан? |
| Когда построено это здание? | Бу бина кайчан салынган? |
| Когда был построен этот мост? | Бу купер кайчан салынган? |
| Кому поставлен этот памятник? | Бу һэйкэл кемгэ куелган? |
| Отсюда прекрасный вид? | Моннан матур куренеш? |
| Как пройти в ближайший парк? | Ин якын парка ничек барып була? |
| Пойдемте по этой аллее. | Бу аллея буйлап барыйк. |
| Как называется центральная площадь города? | Шэһэрнен узэк мэйданы ничек атала? |
| Проводите нас до площади, пожалуйста. | Сез безне мэйданга кадэр озата алмассызмы? |
| Я иностранеци не знаю города. | Мин чит ил кешесе һэм шэһэрне белмим. |
| Где находится турецкое посольство? | Торек посольствосы кайда урнашкан? |
| Как проехать на мясной (рыбный, цветочный, фруктовый, овощной, воскресный) рынок? | Ит (балык, чэчэк, жилэк-жимеш, яшелчэ, ял коне) базары ничек барып була? |
| Как называется эта улица? | Мы урамнын исеме ничек? |
| Где главная улица? | Баш урам кайда? |
| Как найти улицу Декабристов? | Декабристлар урамын ничек табып була? |
| Когда построена эта мечеть (церковь)? | Бу мэчет (чиркэу) кайчан салынган? |
| Куда ведет это шоссе? | Бу шоссе кайда алып бара? |
В транспорте
| Где я могу сесть на автобус (троллейбус, трамвай)? | Кайда мин автобуска (троллейбуска, трамвайга) утыра алам? |
| Сколько стоит проезд? | Юл хакы купме? |
| Это место свободно? | Бу урын бушмы? |
| Давайте сойдем на этой остановке! | эйдэ бу тукталыштиа тошик! |
| Когда мы должны быть в аэропорту? | Без кайчан аэропорта булырга тиешбез? |
| Где камера хранения? | Саклау камералары кайда? |
| Возьмите мой багаж, пожалуйста! | Багажымны алыгызчы. |
| Сколько стоит билет до …? | Билет …кадэр купме тора? |
| Сколько стоит детский билет? | Балалар билеты купме тора? |
| Есть ли свободное место в спальном вагоне? | Йокы вагонында буш урын бармы? |
| Где первого класса? | Беренче класс вагоны кайда? |
| Где ваше (наше) купе? | Сезнен (безнен) купе кайда? |
| Как пройти в вагон-ресторан? | Вагон-ресторанга ничек узарга? |
| Можно ли курить в этом купе? | В этом купе тэмэке тартырга ярыймы? |
| Как проехать на вокзал? | Вокзалга ничек барырга? |
| Как пройти к билетной кассе? | Билетлар кассасына ничек утэргэ? |
| Где вход в метро? | Метрога керу кайда? |
| Когда приходит (отправляется) поезд? | Поезд кайчан килэ (китэ)? |
| Сколько времени идет скорый поезд? | Экспресс-поезд ничэ сэгать бара? |
| Где наш самолет? | Безнен самолет кайда? |
| Скажите, сегодня летная погода? | эйтегезче, буген очулар булачакмы? |
| Где стоянка такси? | Такси тукталышы кайда? |
| Вызовите такси! | Такси чакыртыгыз! |
| Остановитесь, пожалуйста, здесь. | Монда туктатыгызчы. |
Почта, телефон
| Правильно ли я записал ваш адрес? | Адресыгызны дорес яздыммы? |
| Дайте ваш адрес. | Адресыгызны бирегезче (эйтегезче). |
| Где принимают бандероль? | Бандерольне монда кабул итэлэрме? |
| Будьте добры, дайте конверт с маркой. | Маркалы конверт бирегезче. |
| Покажите мне открытки с видами города. | Шэһэр куренешлэре белэн открыткалар бирмэссезме? |
| Мне нужно отправить письмо. | Минем хат жибэрэсем бар. |
| Мы будем вам писать. | Без сезгэ язачакбыз. |
| Жду (ждем) ваших писем. | Сезнен хаталарыгызны котэм (котэбез). |
| Где ближайший телефон-автомат? | Ин якын телефн-автомат кайда? |
| Алло, кто говорит? | Алло, кем сойли? |
| Позовите к телефону (фамилия). | Телефонга (фамилия+не) чакырыгыз. |
| Я вас плохо слышу. | Мин сезне начар ишетэм. |
| Одну минуту! Подождите у телефона! | Бер минут, телефон янында котеп торыгыз. |
Встреча, приветствие, знакомство – тут вы найдете подходящие слова для того что бы познакомиться с человеком, поздороваться или договориться о встрече, и все это на татарском языке.
Язык – слова, которые помогут вам лучше разобрать, что говорит собеседник.
Счет – перевод и правильное звучание счета на татарском языке, от 1 до миллиарда.
Свойства – слова и словосочетания, которые помогут вам охарактеризовать человека по его внешним и психологическим особенностям.
Цвета – произношение и перевод цветов и оттенков.
Черты характера – с помощью слов, которые здесь представлены вы сможете описать черты характера любого человека или свои.
Время – перевод слов, которые напрямую связанны со временем.
Произношение – фразы и слова, которые помогут вам узнать у местных жителей, правильное ли у вас произношение татарского, так же вы сможете попросить написать то или иное слово на бумажке или объяснить, как правильно произносить интересующие вас слова.
Знакомство – перечень фраз, благодаря которым вы сможете начать знакомство.
Обращение – слова, которые помогут начать беседу или позвать кого-то.
Поздравление – все, что нужно для поздравления на татарском языке.
Приглашение — слова, которые помогут вам пригласить человека в гости.
Прощание – список прощальных слов и фраз.
Благодарность, просьба – если вам нужно отблагодарить человека или о чем-то попросить, в этом разделе вы найдете подходящие слова.
Извинение, согласие, отказ – слова, которые помогут вам в разной форме согласиться в чем-то с собеседником, отказать ему или попросить за что-то извинение.
Гостиница – если вы прибыли в Татарстан надолго, вам наверняка придется снять номер в гостинице, с этой задачей и на протяжении всего проживания, вам поможет справиться этот раздел.
Парикмахерская – слова, с помощью которых вы сможете объяснить, какую вы предпочитаете стрижку.
Сон – словосочетания, которые иногда приходиться употреблять перед сном.
Город – список фраз, которые помогут вам найти в городе все что нужно, узнав у прохожих куда идти или, где находиться то или иное здание.
Путешествие – Если вы путешествуете по Татарстану, этот список слов точно вам не раз пригодиться. С помощью них вы узнаете куда лучше сходить, какая история у того или иного здание или памятника, и так далее.
Транспорт – слова связанные с арендой транспорта, поездками на автобусах, поездах и другом виде транспорта.
Ресторан – проголодавшись, вы, захотите плотно покушать, но, не зная татарского языка, вы не сможете даже позвать официанта и заказать блюдо. Для таких случаев создана эта тема.
Почта, телефон – вам нужно пополнить карточку телефона, отправить посылку, или просто узнать, что-то в почтовом отделении? Тогда открывайте этот раздел, и вы точно найдете подходящие слова.
20 нужных татарских фраз для свиданий и знакомств
В татарском языке много красивых слов для выражения любви и симпатии. Мы составили список из самых необходимых вам слов. Повторите их перед свиданием и сохраните у себя в телефоне!
Один из самых первых вопросов, которые мы задаём, когда знакомимся с людьми. Самые простые вопросы, такие как «Исемең ничек?» (Как тебя зовут?) мы писать не стали, их вы можете найти в нашей другой подборке выражений.
Если вы хотите узнать всё о работе и фразах о работе на татарском, то вам сюда.
Ещё одна распространенная тема – хобби и занятия в свободное время. Несколько вариантов ответа:
Ну а другие выражения про свободное время можно найти здесь.
10 способов признаться в любви на татарском
Фраза, которую можно использовать, когда хотим показать, что нам приятно увидеть того или иного человека. Есть ещё фраза «танышырга шатмын» (рад познакомиться). А можно и перефразировать: «сине күрергә шатмын» (рад тебя видеть). Ну в неожиданная встреча будет «көтелмәгән очрашу».
Главное, не спрашивать этот вопрос как маньяк, и всё будет нормально
Научимся ещё более формальной фразе: «Сез монда ялгызмы?» (Вы здесь одни?). Ну и не забудьте добавить «Сезгә (сиңа) кушылырга ярыймы?» (Можно присоединиться к вам (к тебе)).
Вежливая фраза, которая всегда настроит на приятное знакомство. Другой вариант: «Сезнең белән танышсам буламы?» (Можно с вами познакомиться?).
Вообще, парень и девушка, с которыми встречаются, на татарском звучат как «йөргән егет» и «йөргән кыз». Но в разговорной речи допустимо и сократить, если понятно, о чём речь.
Есть ещё фразы «Син кияүдәме?» (Ты замужем?) и «Син өйләнгәнме?» (Ты женат?), но оставим эти фразы на крайний случай.
Переходим к приглашениям. Если хотим пригласить в другое время, то вот другие варианты:
Языковой барьер
| Я не говорю по-татарски. | Мин татарча сойлэшмим. |
| Вы говорите по-татарски? | Сез татарча сойлэшэсезме? |
| Говорите, пожалуйста, помедленнее. | Зинхар, экренрэк эйтегез. |
| Что он (она) сказала? | Ул нэрсэ эйтте? |
| Переводчик. | Тэржемэче. |
| Нам нужен переводчик. | Безгэ тэржемэче кирэк. |
| Понимать. | Анларга. |
| Вы меня понимаете? | Сез мине анлыйсызмы? |
| Я вас понял. | Мин сезне анладым. |
| Повторите, пожалуйста, еще раз. | Кабатлагыз, зинхар, тагын Бер тапкыр. |
| Я изучаю татарский язык | Мин татар телен ойрэнэм |
| Я хочу научиться говорить (читать, писать) по-татарски | Минем татарча сойлэшергэ (укырга, язарга) ойрэнэсем килэ |
| Вы понимаете по-татарски? | Сез татарча анлыйсызмы? |
| Я немного понимаю по-татарски | Мин татарча бераз анлыйм |
| Я немного понимаю, но говорить не могу | Мин бераз анлыйм, лэкин сойлэшэ алмыйм |
| Вы говорите слишком быстро | Сез артык тиз сойлисез |
| Вы очень торопитесь | Сез бик ашыгасыз |
| Повторите, пожалуйста, еще раз | Тагын бер тапкыр кабатлагыз эле |
| Пожалуйста, говорите помедленнее! | Зинһар, акрынрак сойлэгез! |
| Что вы сказали? | Сез ни дидегез? |
| О чем он(а) говорит? | Ул нэрсэ турында сойли? |
| Что он(а) сказал(а)? | Ул ни диде? |
| Скажите, пожалуйста | Эйтегезче (эйтегез эле) |
| Как это называется по-татарски? | Татарча бу ничек дип атала? |
| Хорошо (правильно) ли я говорю? | Мин эйбэт (дорес) сойлимме? |
| Вы говорите хорошо (правильно) | Сез эйбэт (дорес) сойлисез |
| Я не знаю такого слова | Мин андый сузне белмим |
| Вы меня поняли? | Сез мине анладыгызмы? |
| Вы меня хорошо слышите? | Сез мине яхшы ишетэсезме? |
| Повторите, пожалуйста, еще раз | Тагын бер тапкыр кабатлагызчы (кабатлагыз эле) |
| Как произносить это слово? | Бу сузне ничек эйтергэ? |
| Вы произносите это слово правильно | Сез бу сузне дорес эйтэсез |
| Напишите, пожалуйста, это слово по-татарски | Бу сузне татарча языгыз эле |
| Напишите вот на этом листе | Менэ бу биткэ языгыз |
| Как это будет по-татарски? | Татарча бу ничек була? |
| Говорите, пожалуйста, со мной по-татарски | Минем белэн татарча сойлэшегез эле |
| У вас есть русско-татарский словарь? | Русча-татарча сузлегегез бармы? |
| Я хочу найти книжку для изучения татарского языка | Татар телен ойрэну очен бер китап табасы иде |
| Какие учебники нужны для изучения татарского языка? | Татар телен ойрэну очен нинди дэреслеклэр кирэк? |
| У вас есть легкие книги для чтения на татарском языке? | Сездэ жинелрэк укыла торган татарча китаплар бармы? |
| Есть, я вам завтра принесу | Бар, иртэгэ алып килермен |
Ресторан
| Зайдемте в бар. | Барга керик. |
| Дайте, пожалуйста, два коктейля. | Ике коктейль бирегезче. |
| Я бы выпил кружку темного (светлого) пива. | Мин бер кружка кара (якты) сыра эчэр идем. |
| Я хочу пить (есть). | Минем эчэсем (ашыйсым) килэ. |
| Дайте, пожалуйста, холодной воды. | Мина салкын су бирегезче. |
| Что вы хотите на сладкое? | Сез татлы ризыклардан ни телисез? |
| Вы не хотите позавтракать с нами? | Сез безнен белэн иртэнге аш ашарга телэмисезме? |
| Я не пью крепких напитков. | Мин каты эчемлеклэр эчмим. |
| Когда будет обед? | Кондезге аш кайчан була? |
| Благодарю, я уже пообедал. | Рэхмэт, мин ашадым инде. |
| Что сегодня на обед? | Кондезге ашка буген нэрсэ? |
| Приятного аппетита! | Ашларыгыз тэмле булсын! |
| Я хочу взять овощной салат (с колбасой, холодным мясом). | Минем (казылык, салкын ит белэн) яшелчэ салаты аласым килэ. |
| Передайте, пожалуйста, мне перец (горчицу, соль, уксус, хрен). | Бирегезче мина борыч (горчица, тоз, серкэ, корэн). |
Көз — Стихи на татарском языке
Көз икәнен белмиләр
Салкын таңны яфрак каплый,Җирдә ята сары шәл.Һавага сагышын чәчкәнАлтын көзнең зары жәл.
Шәлне күтәргәли җилләр,Шукъ яңгырлар ашыга,Кояш киткәнен көтә дәКилеп чыга каршыга.
Маңгай терәп тәрәзәгәШаян көзне күзәтәм.Аңымда буталып беткәнХисләремне төзәтәм.
Казлар оча, китмәс кебек,Тик борылмый кирегә.Адашмыйча, юллар табыпКайтыр микән бирегә?
Чынлап шаяра яңгырлар,Вальс көенә бииләр.…Тышта түгел, күңелемдәКөз икәнен белмиләр.
Венер Фәттах
*****
Менә тагын көзгә килеп кердек,Күңелләргә сагыш үрелә.Җәен янган учаклар да сүнә,Әкрен генә сүнеп сүрелә.
Нигә көзен күңел моңлана да,Җаннарыма нигә шом сала.Нигә җәен дәртләнгән йөрәгем,Көзен килеп һушымны ала.
Фирдат Валеев
*****
Көзге көн
Җәйнең җылы көненәИркәләнә Җир-Ана.Соңгы җылысын биреп,Китеп бара жэй, аңа.
Ак каеннар саргаеп,Чуклы миләш кызарып,Кугәннәр дә күгәреп,Утыралар үзгәреп.
Көзге кулмәген киеп,Алтын төскә күмелепКилде көзнең көннәре,Әбиләрнең чуагы.
Лилия Гиматдинова (Хисамова)
*****
Ак кар күмәр эзләрне
Кабат килде — шыксыз кара көз.Томан сарган юеш иртәне.Кагылып үтә, нәзек билле, җилеҮбеп ала алсу битләрне.Соңгы яфрак «Өзелергәме!?..», — дипАвыр уйга калган, күр әле.Көзге карлар тиздән эреп бетә,Күңел көтә ак кыш килгәнне.Көзге, юеш, яфраклы, тар сукмак.Ак кар каплар шушы эзләрне.Күңелләргә сары сагыш салаТик, барыбыз, сөям көзләрне.
Лилия Сәлахетдинова
*****
Теләкләрне телик ашыгып
Коеп-коеп көзге яңгыр ява,Теләк телик, дуслар, ашыгып.Әйтәләр бит, шул чактагы теләкКабул була, йөрмик онытылып.Һәр тамчысы саен нигъмәт аның,Көзге яңгыр — ул язгы шатлык.Табигатькә көч-куәт бирәчәк,Яусын иде елга тутырып.Пыяладан яңгыр буй-буй төшә,Күзәтәмен ихлас сокланып.Рәсем итеп ясый алмас мизгел,Рәссам өчен, төннәр уздырып.
Лилия Сәлахетдинова
*****
Көзге яңгыр
Көзге яңгырлар ява,Сәйлән тамчылар тамаКөн дә, төн дә сибәлиТуктарга да уйламый
Туендырып кырларны,Сөргән кара җирләрнеУрманда тирәкләрнеЮып йөргән юлларны
Ява да, яңгыр ява,Биткә иркәләп тама,Азрак юешләп ала,Салкын тамчысы кала.
Тик салкыны сизелми,Өшеттерми, туңдырмый.Иркәли дә иркәли,Көзге яңгыр сибәли.
Лилия Гиматдинова (Хисамова)
Сабантуйда җиңелгән малай
Җилкенеп чыкты уртага,
Үзе дә белми нидән –
Ахры, мәйданга ашкыну
Җитмеш бабадан килгән.
Карыйлар җиде яшьлеккә
Көрәшче итеп зурлап,
Алды ул ипләп сөлгене
Бик оста гына урап.
Уйламый кем алдында да
һич артка чигәрмен дип,
Ышанып, көч тоеп чыккан,
Әлбәттә җиңәрмен дип.
Аңа каршы баскан малай
Озынрак шул бер башка,
Үзең ега алмасаң да,
Тыраш син егылмаска.
Җиңү телиләр дус-ишләр,
Тирә-күршегә чаклы;
Дәрт биреп тора тавышлар –
Танышлар аның яклы.
Әмма көрәш-көрәш инде,
Җиңгәннәр өскә чыга,
Көчленеке замана дип
Әйткән дөрескә чыга.
…Мәйданга беренче керде,
Беренче бирешүе,
Горур атлап чыгып килә,
Сизелми килешүе.
Җиңелү гарьлеген бүген
Егетләрчә җиңәчәк.
Аһ итәр әле сабантуй,
Котлар аны киләчәк!
Шәүкәт Галиев
*****
Мәктәбем
Агарды мәктәбенең 100 еллыгына багышлана
Бер карасаң йөз ел гомер
Тарих өчен күп түгел,
Кешелек дөньясы өчен
Бер гасыр – ул әз түгел.
Мәктәбебезгә йөз булган,
Класслар яңадан тулган,
Инде чәчләре агарган
Шәкертләре җыелган.
Котларга килгәннәр алар –
Кызлары һәм уллары,
Уку, язуга өйрәнеп,
Аң-белем алганнары.
Үз тарихын безнең мәктәп
Намус белән саклаган,
Авыр еллар, кыен чорлар
Аны бөгә алмаган.
Хәтерли микән ул бүген
Китап, дәфтәр юк чакны,
Салкын класста кулга өреп,
Хәрефләп сүз язганны?
Барлап чыгадыр ул бүген
Укыткан һәр баласын,
Белем биргәч, белде микән
Кемнең кая барасын?
Язмыштан узмыш юк, диләр,
Күпләр юк арабызда,
Искә ала микән мәктәп
Гүрдә булганнарын да?
Ничә буын вәкилләре
Монда аң-белем алган,
Укытучыларыбыздан
Бик күпләр өлге алган.
Бүген дә ул авыл күрке,
Халыкның фән үзәге,
Тагын йөз ел яшәсә дә,
Япь-яшь калыр мәктәбем!
Нур Ахунов
Время
| Час | Сэгать |
| Минута | Минут |
| Секунда | Секунд |
| Который час? | Сэгать ничэ? |
| Девять часов утра. | Иртэнге сэгать тугыз |
| Три часа дня. | Кондезге сэгать оч. |
| Шесть часов вечера. | Кичке сэгать алты. |
| Четверть четвертого. | Дуртенче унбиш минут. |
| Половина пятого. | Бишенче ярты. |
| Без пятнадцати двенадцать. | Унике туларга унбиш минут. |
| Без двадцати восемь. | Сигез туларга егерме минут. |
| Пять минут девятого. | Тугызынчы биш минут. |
| День. | Кон, кондез. |
| Ночь. | Тон. |
| В котором часу? | Сэгать ничэдэ? |
| Когда вы придете? | Сез кайчан килэсез? |
| Через час (полчаса). | Бер (ярты) сэгатьтэн сон. |
| Поздно. | Сон. |
| Рано. | Иртэ. |
| Вечер. | Кич. |
| Мы вернемся вечером. | Без кич белэн кайтабыз. |
| Приходите к нам вечером. | Безгэ кич белэн килегез. |
| Год. | Ел. |
| В каком году? | Ничэнче елда? |
| В 2012-м году? | 2012 нче елда? |
| В прошлом (нынешнем, будущем) году. | уткэн (хэзерге, килэчэк) елда. |
| Через год. | Елдан сон. |
| Время года. | Ел фасылы. |
| Весна. | Яз. |
| Лето. | жэй. |
| Осень. | Коз. |
| Зима. | Кыш. |
| Сегодня какой день? | Буген нинди (кайсы) кон? |
| Понедельник, вторник, среда, четверг, пятница, суббота, воскресенье | Душэмбе, сишэмбе, чэршэмбе, пэнжешэмбе, жомга, шимбэ, якшэмбе |
| Я буду свободен весь день. | Мин коне буе буш булам. |
| Вчера. | Кичэ. |
| Сегодня. | Буген. |
| Завтра. | Иртэгэ. |
| Месяцы. | Айлар. |
| Январь (февраль, март…). | Гыйнвар (февраль, март…). |
| Неделя | Атна. |
| На прошлой неделе. | уткэн атнада. |
| Мы вернемся поздно ночью. | Без тонлэ белэн сон кайтабыз. |
| Наш поезд приходит ночью. | Безнен поезд тонлэ белэн килэ. |
| Утро. | Иртэ. |
| Утром. | Иртэ белэн. |
| Мы придем к вам завтра утром. | Без сезгэ иртэгэ иртэ белэн килэбез. |
| Число. | Сан. |
| Какое сегодня число? | Буген ничэсе? |
| Сегодня восемнадцатое июля. | Буген унсигезенче июль. |
| Какого числа? | Кайсы конне? |
